Кызыл-Кыя шаарындагы Кесиптик лицейи тууралуу маалымат 25-август 1942 - жылы Кыргыз ССРинин эмгек башкармалыгынын резервдик бөлүмүнүн буйругу менен РУ-он 3 (азыркы лицей-7) түзүлгөн. Республикада ачылган мектеп саптын башында турат, анткени 6-мектеп ачылган. мектептин имараты 1920-жылдардын аягында курулган. Алгач" Кыргыз көмүр трести", андан кийин Кызыл-Кыя Тоо техникуму болгон. 1941-жылы аскер госпиталы жайгашкан, ал эми госпитал жоюлгандан кийин имарат р-госпиталь 3ке берилген. 1942-жылы базага тиешелүү өндүрүштүк цехтер уюштурулуп, ошол жылдан баштап мектеп толук контингент менен иштей баштаган. 1942-жылы, согуштун катаал жылдарында, Кызыл-Кыя шаарында көмүр өнөр жайы кыйла өнүккөн, тоо-кен тармагы жумушчу кадрларды талап кылган жана окуу жай ошол кезде талап кылынган кадрларды окутуп, даярдаган. Ошол мезгилде окуу жайда төмөнкүдөй негизги фессиялар окутулган: 1.Токардык 2.Шахта жабдууларын оңдоо боюнча Слесарь 3.Жер астындагы электр слесарь 4.Геодезисттин жардамчысы 1944-жылы мектептин биринчи бүтүрүүчүлөрү аяктаган. 1960-жылдардан баштап мекеме союзга алдыңкы билим берүү мекемеси катары белгилүү болуп, ошол эле жылы окуу жайдын толук жаңы курулушу башталган. 1980-жылдан баштап окуу жай студенттерди Таш Көмүр, Сүлүктү кендерине, Москва, Кузбасс, караганда шаарларына өндүрүштүк практикага жөнөтүп турган. Союз тарай баштаганда кесиптик лицейлердин материалдык-техникалык базасы 7 жашта, кесиптик лицейлер сыяктуу эле эскирген жана өтө начар абалга келген. Лицей мындай чоң иштерди өз ордуна коюп, капиталдык ремонттон өткөрүүгө чамасы жетпеди. Лицейдин материалдык-техникалык базасын заманбап технологияларга өткөрүү, окуу-тарбиялык, өндүрүштүк, маданий, аскердик, спорттук иштерди сапатсыз сандык көрсөткүчтөргө жеткирүү боюнча чоң иштерди жүргүзүү зарыл эле. Ажикулова Бүбүсара Жалаловна 2011-жылы окуу жайдын 15-директору болгон. Ал мындай татаал кырдаалдан чыгуу үчүн актуалдуу маселелерди чечүүдө бекем эрк менен алдыга койгон максатына жетүүгө умтулган ,анын туруктуулугу , иштеги аң-сезими, принципиалдуу мүнөзү ага алдыга жылууга жана өз ишин баштоого мүмкүндүк берген.Билим берүү мекемесин кайсы булактын эсебинен кантип оңдоп, кирпигибизди ирмебей таң аткандан ырахат алууну ойлогон түндөр болот.Бирок, максатка жетүү үчүн болгон күч-аракетибизди жумшап, ак эмгек, адилеттүүлүк, чынчылдык, туруктуулук, натыйжада, көп иштерди жасады жана дагы деле ошол эле ишти аткарып жатат, ошол опол тоолору. Тажрыйбалуу жетекчи ишти баарынан мурда айлана-чөйрөнү жана имараттарды тазалоо, иретке келтирүү жана инвентаризациялоо, ошондой эле Союздан калган бардык жабдууларды, жабдууларды жана шаймандарды оңдоо менен баштады. Мамлекетибизде түзүлгөн кырдаалга байланыштуу, биз 2020-2021-окуу жылына карата туулгандыгы тууралуу күбөлүктүн же паспорттун жана билим берүү аттестатынын электрондук формаларын кабыл алабыз (мүмкүн болсо, документтерди өздөрү алып келип тапшырса болот), Алар чыныгы окуу процессинин башталышында калган документтерди толуктайт. Ажикулова жетекчилик кызматка келген жылдан бери бюджеттин жана айрым демөөрчүлөрдүн колдоосу менен 1-окуу корпусу өтө начар абалда капиталдык ремонттон өткөн. Окуу жайдын ремонту долбоорлор менен иштөөдө гана мүмкүн экендигин билген жетекчи ири долбоорлорго үзгүлтүксүз катышып турат, окуу жайда кийинки алгылыктуу иштер жасалып, бүгүнкү күнгө чейин улантылууда. 2012-жылы Европа Биримдигинин каржылоосу менен "Авеп" коомдук фондунун эсебинен методикалык каана жана компьютердик каана капиталдык оңдоодон өткөрүлүп, бардык керектүү жабдуулар жана шаймандар менен жабдылган 2 кесиптен турган цех ачылган. 2013-жылы Азия өнүктүрүү банкынын каржылоосу менен 4 кесип боюнча практикалык жана теориялык кабинеттер оңдолуп, бардык керектүү жабдуулар менен жабдылган. Компьютер жана керектүү эмеректер менен дагы бир компьютер бөлмөсү ачылды.Жатакананын 1-2-кабаты толугу менен капиталдык оңдоодон өтүп, 120 бала үчүн толук шарттар түзүлгөн. 2018-жылдан бери Лицей БУУнун "азык-түлүк" программасынын алкагында жумушсуз жарандарды кыска мөөнөттө окутуп, бул программанын негизинде лицейдин аймагын тосуу иштери аткарылды. 2021-жылдан баштап "Аракетчил"долбоору менен иштейт. Бул долбоордон слесарь-электрик, тигүүчү кесиптери боюнча заманбап компьютерлер, жабдуулар да чыккан.Учурда бул долбоордун алкагында кыска мөөнөттүү курстарда жумушсуз жарандар акысыз билим алышат. / учурдагы> лицейдин материалдык-техникалык базасы дээрлик толугу менен жаңыртылды. Көп жылдан бери иштебей турган 3-кабаттагы окуу имараты да карантин учурунда лицейдин кызматкерлери тарабынан капиталдык ремонттон өткөрүлүп, ашпозчунун кесиби үчүн жабдуулар жана инвентарлар лицейдин атайын эсебинен сатылып алынган. 1-кабат Ашпозчу кесибин үйрөтүүгө, 2-кабат тигүүчү кесибин үйрөтүүгө арналган. Азыркы учурда лицейде 450дөн кем эмес адам билим алат. 2014-жылы лицейде кошумча 2 кесип ачылды, окуу мөөнөтү бюджеттик негизде 3 жыл, жергиликтүү жана региондук эмгек рыногун талдоо менен: 1.Ашпозчу, официант-бармен 2.Автомобилдерди оңдоо боюнча Слесарь (автоэлектрик) азыркы учурда 7-кесиптик лицейде тоо-кен, жеңил өнөр жайы, транспорт, металл иштетүү жана тамак-аш өнөр жайы боюнча төмөнкү адистиктер окутулат: бюджеттик негизде 10 айлык окуу мөөнөтү жана 3 жылдык окуу мөөнөтү менен: 1.Жер астындагы слесарь - окуу мөөнөтү 3 жыл 2.Кеңири профилдеги станокчу - окуу мөөнөтү 3 жыл 3.Тигүү жабдууларынын оператору, тигүүчү-окуу мөөнөтү-3 жыл 4.Автомобилдерди оңдоо боюнча Слесарь (Автоэлектрик)-окуу мөөнөтү 3 жыл 5.Ашпозчу, официант-бармен - окуу мөөнөтү 3 жыл 6. Тигүүчү - окуу мөөнөтү 10 ай 7.Автомобилдерди оңдоо боюнча Слесарь - окуу мөөнөтү 10 ай 8.Электр жана газ ширетүүчү-окуу мөөнөтү 10 ай бул кесиптерден тышкары рынок экономикасын өзгөртүү багытында тоо-кен машинисти, системалык администратор кесиптерин киргизүү боюнча иштер жүрүп жатат. Лицей Кызыл-Кыя шаарында жана ага жакын жайгашкан региондордо 30га жакын ири жана чакан ишканаларда өндүрүштүк практикадан өтүүгө контракттарды түздү, 2019-жылдан тартып Бишкек жана Ош шаарларына өндүрүштүк практикага барган окуучулардын саны көбөйдү.Ишканалар жогорку класстын окуучуларын өндүрүштүк практикага кабыл алышат жана мүмкүн болушунча чөйрөнү түзүүгө аракет кылышат. Жалпысынан окуу жайда 75тен ашык кызматкер иштейт.Лицейдин жалпы эмгек жамааты көп улуттуу болгонуна карабастан ынтымактуу жана эмгекчил.Ошондуктан, пандемия учурунда да "бир жакадан баш,бир жеңден кол" баары чогуу жумушка чыгып , жашылдандыруу,тазалоо иштери менен алектенишкен.Алар белгиленген ченемдик актылардын жана лицейде иштелип чыккан пландын негизинде иштешет. Кызматкерлер жетишкендиктери, балдарды тарбиялоодогу зор эмгеги жана кесиптик билим берүүгө кошкон зор салымы үчүн шаардык, облустук жана мамлекеттик сыйлыктар менен сыйланышты.Лицейдин сапаттык курамы жогорку, орто, магистр, кандидаттык,атайын орто билими бар,кесиптик билим берүү чөйрөсүндө 40 жылдан ашык иштеген чеберлерден турат.Жаш курагы боюнча лицейде орто жаштагы кызматкерлер басымдуулук кылат. Лицейде жашылдандыруу, көрктөндүрүү, тазалоо иштери кызуу жүрүүдө.Мындан тышкары, шаарда өткөрүлгөн ишембиликтерге кызматкерлер, окуучулар активдүү катышууда.Бул жылы билим берүү мекемесинде көрктөндүрүү, жашылдандыруу боюнча алгылыктуу иштер жүргүзүлдү.Тактап айтканда,көп жылдык чириген клендер тамырынан алынып, алардын ордуна көчөнүн боюнда жана лицейдин ичинде Крым карагайы, павловния,Арча, ак кайың, арча көчөттөрү отургузулуп, лицейдин кире беришине аллея талкаланган. Окуу жайда маданий, спорттук, аскердик, кесиптик иш-чаралар дайыма өткөрүлүп турат.Шаарда, облуста өткөрүлгөн ар кандай кесиптик, ар кандай тематикалык иш-чараларга, ишембиликтерге активдүү катышат.Ошондой эле быйыл шаардагы селден жабыр тарткандарга үйлөрүнө барып, көчөлөрдү тазалоого активдүү катышкан чеберлер жардам беришти.Долбоорлор жана социалдык коргоо бөлүмү өткөргөн "Бош орундар жарманкесине", кесипке багыт берүү иш-чараларына активдүү катышып, ийгиликке эч кандай мүмкүнчүлүк калтырбай алдыңкы орунду ээлейт. Быйыл 7-кесиптик лицей 80 жашка толду. Бүгүнкү күндө лицей жаштарды кесипке даярдаган,кесипкөй жаштарды тарбиялаган, шаарда, облуста, республикада өз орду бар бир катар окуу жайларды толуктайт.
